อาชีพของผู้ที่ศึกษาทางเศรษฐศาสตร์

อาชีพของผู้ที่ศึกษาทางเศรษฐศาสตร์

โดย ผู้ช่วยศาสตราจารย์บุญธรรม ราชรักษ์
รองคณบดีคณะเศรษฐศาสตร์ฝ่ายกิจการนักศึกษา



อาชีพ คือ อะไร

อาชีพ ความหมายตามพจนานุกรมฉบับราชบัณฑิต ให้ความหมายไว้ว่า การเลี้ยงชีวิต การทำมาหากิน ฉะนั้น ในประเด็นที่ว่าอาชีพของผู้ที่เรียนทางเศรษฐศาสตร์ จึงแสดงนัยที่ว่า คนที่เรียนเศรษฐศาสตร์สำเร็จแล้วออกไปทำมาหาเลี้ยงชีพอย่างไร หน่วยงานใดบ้างที่จะรับเศรษฐศาสตรบัณฑิต(ศ.บ.) เข้าไปเป็นบุคลากรของหน่วยงาน

ทางก้าวสู่อาชีพของคนที่เรียนเศรษฐศาสตร์

โอกาสในการเข้าสู่อาชีพของผู้ที่สำเร็จการศึกษาทางเศรษฐศาสตร์ ซึ่งในชั้นปริญญาตรีก็คือวุฒิ เศรษฐศาสตรบัณฑิต แบ่งออกได้เป็น 2 ภาคใหญ่ๆ คือ ภาครัฐบาลและภาคเอกชน

การเข้าสู่อาชีพในภาครัฐบาลแบ่งได้อีก 2 ประการ คือ ประการแรก การเข้ารับราชการ ในส่วนราชการต่าง ๆ อาจเป็นกรมที่มีบทบาทในการศึกษาวิเคราะห์ เสนอแนะนโยบายเศรษฐกิจ หรือกองที่ศึกษาทางด้านเศรษฐกิจของกรมใดกรมหนึ่ง หรือระดับงานที่ศึกษาทางด้านเศรษฐกิจของกองใดกองหนึ่งในกรมใดกรมหนึ่ง ซึ่งโอกาสก้าวหน้าก็จะแตกต่างกันไป ประการที่สอง การบรรจุเข้าเป็นพนักงานรัฐวิสาหกิจ

การเข้าสู่ตำแหน่งในภาคเอกชน ได้แก่ เข้าเป็นพนักงานของ บริษัท ห้างร้านต่างๆของเอกชน รวมทั้งการนำเอาความรู้ไปประกอบกิจการส่วนตัว

ส่วนราชการที่รับผู้มีคุณวุฒิ เศรษฐศาสตรบัณฑิต

ผมคิดว่ามีนักศึกษาจำนวนมากยังคงใฝ่ฝันเข้ารับราชการโดยคิดว่าเป็นงานที่มั่นคง ยิ่งภาวะเศรษฐกิจขณะนี้ ผลตอบแทนหรือรายได้ที่ได้รับเมื่อเริ่มต้นเข้าสู่ตำแหน่งงานก็ไม่แตกต่างกันมากนัก ผมขอเรียนให้นักศึกษาทราบว่า ส่วนราชการในระดับกรมในสังกัดกระทรวงต่างๆที่รับผู้มีคุณวุฒิ เศรษฐศาสตรบัณฑิต มีดังนี้

สำนักนายกรัฐมนตรี ได้แก่

สำนักงบประมาณ (นักวิชาการงบประมาณ เจ้าหน้าที่วิเคราะห์งบประมาณ )

สำนักงานคณะกรรมการพัฒนาการเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ (เศรษฐกร เจ้าหน้าที่วิเคราะห์นโยบายและแผน )

สำนักงานคณะกรรมการส่งเสริมการลงทุน ( นักวิชาการส่งเสริมการลงทุน และ อื่นๆ )

สำนักงานคณะกรรมการจัดระบบจราจรทางบก (นักวิชาการ )

กระทรวงการคลัง ได้แก่ กรมต่าง ๆ ดังนี้

สำนักงานเศรษฐกิจการคลัง ( เศรษฐกร เจ้าหน้าที่วิเคราะห์นโยบายและแผน )

กรมสรรพากร (นักวิชาการภาษี นักวิชาการสรรพากร สรรพากร )

กรมสรรพสามิต ( เจ้าหน้าที่วิเคราะห์ภาษี สรรพสามิต )

กรมบัญชีกลาง (นักวิชาการคลัง )

กรมศุลกากร ( นักวิชาการภาษี เจ้าหน้าที่วิเคราะห์ภาษี )

กรมธนารักษ์ ( เจ้าหน้าที่จัดสรรประโยชน์ นักวิชาการราชพัสดุ )

กระทรวงพาณิชย์ ได้แก่ กรมต่าง ๆ ดังนี้

กรมเศรษฐกิจการพาณิชย์ ( เศรษฐกร เจ้าหน้าที่วิเคราะห์นโยบายและแผน )

กรมการค้าต่างประเทศ ( เศรษฐกร นักวิชาการพาณิชย์ )

กรมการค้าภายใน (เศรษฐกร นักวิชาการพาณิชย์ )

กรมส่งเสริมการส่งออก ( นักวิชาการพาณิชย์ )

สำนักงานปลัดกระทรวง ( นักวิชาการพาณิชย์ )

4. กระทรวงเกษตรและสหกรณ์ ได้แก่ กรมต่างๆ ดังนี้

สำนักงานเศรษฐกิจการเกษตร ( เศรษฐกร เจ้าหน้าที่วิเคราะห์นโยบายและแผน )

กรมส่งเสริมสหกรณ์ ( นักวิชาการสหกรณ์ )

สำนักงานปลัดกระทรวงฯ ( เจ้าหน้าที่วิเคราะห์นโยบายและแผน )

กรมปศุสัตว์ ( เศรษฐกร )

กรมชลประทาน ( เศรษฐกร เจ้าหน้าที่วิเคราะห์นโยบายและแผน )

กรมพัฒนาที่ดิน (เศรษฐกร เจ้าหน้าที่วิเคราะห์นโยบายและแผน )

5. กระทรวงอุตสาหกรรม ได้แก่ กรมต่างๆ ดังนี้

สำนักงานเศรษฐกิจอุตสาหกรรม (เศรษฐกร เจ้าหน้าที่วิเคราะห์นโยบายและแผน )

สำนักงานมาตรฐานสินค้าอุตสาหกรรม ( นักวิชาการฯ )

6. กระทรวงคมนาคม ได้แก่ กรมต่าง ๆ ดังนี้

สำนักงานพาณิชย์นาวี (นักวิชาการพาณิชย์นาวี )

กรมการขนส่งทางบก (นักวิชาการขนส่ง )

กรมไปรษณีย์โทรเลข ( นักวิชาการสื่อสาร )

กรมทางหลวง ( นักวิชาการฯ )

7. กระทรวงมหาดไทย ได้แก่ กรมต่างๆ ดังนี้

กรมการพัฒนาชุมชน ( พัฒนากร นักวิชาการพัฒนาชุมชน )

กรมผังเมือง ( เจ้าหน้าที่วิเคราะห์ผังเมือง )

กรมที่ดิน (เจ้าหน้าที่ประเมินราคา )

8. กระทรวงแรงงานและสวัสดิการสังคม ได้แก่ กรมต่างๆ ดังนี้

กรมการจัดหางาน ( นักวิชาการแรงงาน )

กรมสวัสดิการและคุ้มครองแรงงาน ( นักวิชาการแรงงาน )

9. กระทรวงต่างประเทศ ได้แก่ กรมต่าง ๆ ดังนี้

กรมเศรษฐกิจ (นักการทูต )

10. กระทรวงศึกษาธิการ ได้แก่

กรมอาชีวะศึกษา ( อาจารย์ตามวิทยาลัยต่างๆ นักวิชาการศึกษา )

11. ทบวงมหาวิทยาลัย ได้แก่

มหาวิทยาลัยต่างๆ (นักวิชาการศึกษา นักแนะแนวการศึกษาและอาชีพ)

ราชการบริหารส่วนท้องถิ่น ในรูปแบบต่าง ๆ ได้แก่ กรุงเทพมหานคร เมืองพัทยา เทศบาล องค์การบริหารส่วนตำบล องค์การบริหารส่วนจังหวัด ( นักวิชาการจัดเก็บรายได้ นักวิชาการคลัง )

สายงานในตำแหน่งพนักงานรัฐวิสาหกิจ

ตำแหน่งงานในหน่วยงานรัฐวิสาหกิจ ที่น่าสนใจมีดังนี้

ธนาคารแห่งประเทศไทย ( เศรษฐกรผู้ช่วย )

ธนาคารออมสิน

ธนาคารอาคารสงเคราะห์

ธนาคารเพื่อการเกษตรและสหกรณ์การเกษตร

การปิโตรเลียมแห่งประเทศไทย

การไฟฟ้าฝ่ายผลิตแห่งประเทศไทย

การไฟฟ้านครหลวง

การไฟฟ้าภูมิภาค

การประปาภูมิภาค

การทางพิเศษแห่งประเทศไทย

การท่าเรือแห่งประเทศไทย

การนิคมอุตสาหกรรมแห่งประเทศไทย

บริษัท การบินไทย จำกัด

สายงานในภาคเอกชน

สายงานในภาคเอกชนมีความหลากหลายมาก ทั้งกิจการของสถานประกอบการ ขนาดของกิจการ และประเภทของกิจการ ซึ่งอาจสรุปได้ เป็น 3 ประการใหญ่ๆ คือ

ธนาคารพาณิชย์ต่างๆ (พนักงานสินเชื่อ และ อื่นๆ )

บริษัทธุรกิจเอกชน (เจ้าหน้าที่ส่งเสริมการขาย เจ้าหน้าที่การเงิน พัสดุ และ อื่นๆ )

ประกอบอาชีพอสระ หรือประกอบธุรกิจส่วนตัว

ทางก้าวของตำแหน่ง

ตำแหน่งงานสายตรงของคนเรียนเศรษฐศาสตร์ คือ ตำแหน่งเศรษฐกร และ เจ้าหน้าที่วิเคราะห์นโยบายและแผน(ด้านเศรษฐศาสตร์) ในกรมต่างๆที่ทำหน้าที่ศึกษาวิเคราะห์ วิจัย การจัดทำแผนและนโยบายเศรษฐกิจในด้านต่างๆ แก่กระทรวงเจ้าสังกัด

ส่วนตำแหน่งงานในสายสนับสนุน ได้แก่การเป็นนักวิชาการ ในงานต่างๆของส่วนราชการระดับกอง หรือ เป็นนักวิชาการ ในกองต่างๆของส่วนราชการระดับกรม

ส่วนงานในภาคเอกชน จะขึ้นอยู่กับขนาดของกิจการ ถ้าเป็นกิจการขนาดใหญ่โอกาสก้าวหน้าจะยิ่งมีมาก อย่างไรก็ตาม ไม่ว่าจะทำงานอะไร ทางเดินจะก้าวไกลแค่ไหนตัวตนเป็นคนกำหนด เป็นคนที่มีความรู้รอบและรอบรู้ มีศิลปในการทำงาน อดทนและใจสู้ เพราะความสำเร็จจะเกิดได้ก็โดยตน รู้ตั้งต้นรู้พยายามติดตามงาน